Anasayfa , AVRUPA , ’68 Hareketinin Üzerinden 50 Yıl Geçti

’68 Hareketinin Üzerinden 50 Yıl Geçti

1968 yılında yaşanan mücadelede önemli etkileri günümüzedek sürmektedir. ’68 hareketini doğuran koşulları, konjektürel duruma vakıf olunmadan incelendiğinde bir ayağı eksik kalacaktır. Kısaca ’68 hareketini doğuran gelişmeleri özetlersek, başlıklar halinde;

  1. SSCB’de Stalin’in ölümü (1953 ) sonrası iktidarı alan Kruşcev döneminde uygulanan Destalinizasyon (herhangi bir somut delil olmaksızın Stalin’in Marksizme kattığı değerler ve bütün yapıtlarının devleti ele geçiren Krusçev tarafından yok edilme politikaları)
  2. Mao Zedung önderliğinde gerçekleşen Çin Devrimi
  3. Küba’da Batista Diktatörünün Fidel, CHE Guevera ve yoldaşları tarafından Devrilmesi
  4. Vietnam Savaşı (Ho Chi Mihn)
  5. Büyük Proleter Kültür Devrimi (1966)
  6. Che Guevera’nın öldürülmesi
  7. ABD’de uygulanan ırkçı, baskıcı, ayrımcı politikalar
  8. Dönemde etkili olan Doğu-Batı Bloku ve olası bir savaştaki Nükleer tehlike
  9. Kapitalist-Emperyalist sistemin doğasında olan baskıcı, sömürücü, katliamcı uygulamaların insanlarda yarattığı Travma

Yukarıda başlıklar halinde sıraladığımız konular ’68 hareketinin doğmasını sağlayan başlıca olaylar olması dışında o dönemde gerçekleşen kitleleri etkileyen konjektürel durumlarıda bize göstermektedir. Emperyalist-Kapitalist sistemin yarattığı yağmacı düzen ki hala devam etmektedir ve katliamlarına karşı kitleler Marksizm, Leninizmin canlılığı, alternatif bir Dünya’nın mümkün olduğu inancı ile harekete geçti. İlk olarak ’68 hareketini araştırdığımızda Fransa’yı görürüz. Paris’te başlayan gençlerin öncülüğündeki Üniversite işgalleri akabinde bütün şehirlere yayılır, oradan işçi eylemleri de başlayarak genel grevler yapılır. Aslında 1960 itibari ile kitleler güçlü kitlesel eylemler gerçekleştirmeye başlamıştır. Gençlerin öncülük ettiği eylemlerin iceriğinde çeşitli hakları içeren taleplerden ziyade sorunların kaynağı olan sisteme yönelikti. Fransa’da, Almanya’da, ABD’de, İtalya’da, Yunanistan’da, Afrika’dan, Türkiye’ye ve Kürdistan’a Dünya’nın dört bir yanında eylemler gerçekleştirilmeye başlandı. ABD’nin Vietnam’ı işgal girişimine karşı milyonlar her ülkede güçlü eylemler yaparken eylemlerin öncüleri ”kıvılcımı yangına cevirmeye çalışanlar” gençlerdir.

Dünya’da ’68 Hareketi Başlaması ”Dünya’yı Sarsan Yıl”

Dünya’da yükselen Anti-Emperyalist dalga 1960 yıllarda en yüksek seviyeye ulaştı. Aslında 60’ların başından itibaren büyük işçi eylemleri, Savaş Karşıtı eylemler, Öğrenci eylemleri başlamıştı. ’68 hareketi icerisinde 2 temel oluşumu barındırıyordu. Bunlardan biri anti-emperyalist, anti-faşist devrimci hareketler, diğeride Hippi hareketi özellikle ABD’de yaygın olarak bilinen harekettir. Otorite karşıtı olan hareketin anarşist yanları olsada dönemin dinamiklerinden özellikle de ABD’nin Vietnam’ı işgal girişimi döneminde etkilenerek eylemlerinde savaş karşıtı söylemleri ve anti-emperyalist sloganları da oluyordu. Hippilere ayrıca ”Çicek Çocuklar” deniliyor. Doğacı ve apolitik bir harakettir.

’68 Hareketi deyince ilk akla Fransa geliyor. 1968 Mayıs ayında üniversite işgalleri ve sokak eylemlerinin öncüleri gençlerdi. Sadece gençlerin sorunları üzerinden bir eylemsellik olmaktan çıkıp İşci ve emekcilerle, yoksul köylülerle buluşan ve sorunu sistem sorunu olarak belirleyip sisteme yönelen dönemlerde eylemlerin ”Motor gücü” gençlerdi. Paris Sorbonne Üniversitesi Özgürlük ve serbestlik talebi ile başlayan eylemlerde Üniversite işgal edildi. Ayrıca genel greve gidilerek eylemler Avrupa’ya yayıldı. FKP-ML o dönemlerde etkindi. Fransa’da Marksist, Leninist ve Maoist hareketlerin oldukça etkinliği vardı.

Almanya’da APO (Außerparlamentaristische Opposition) 60’lı yılların başlarından itibaren etkindi. 68 ile beraber yaygınlaşan eylemlerde o dönemde 2 Almanya bulunuyordu. Batı ve Doğu Almanya. Hitler Faşizminin kızılordu tarafından alt edilmesinden sonra kurulan Demokratik Almanya Cumhuriyeti SSCB ile yakın ilişkileri vardı. Ve batılı emperyalistlerin güdümünde olan Batı Almanya.

Batı Almanya’da yoğun eylemler gerçekleştirildi. Vietnam Savaşında ABD’nin uyguladığı vahşete karşı gençlerin ve işçilerin kitlesel eylemleri oldu. 1960’ların sonunda RAF kuruldu. Birçok Üniversite işgal edildi. Sokaklarda ABD karşıtı gösteriler örgütlendi. İşçiler grevler gerçekleştirdi. Bu eylemlilikler insan haklarına karşı emperyalist saldırılar ve ABD emperyalizminin saldırgan politikalarının teşhiri üzerine yapıldı.Doğu – Batı blokları olduğundan Almanya’da Nükleer karşıtı ve Savaş karşıtı eylemlerde örgütlendi.

ABD’de de Vietnam savaşı karşıtları sokaktaydı. İnsan haklarına ve onuruna saldıran emperyalistlerin politikalarına karşı her yerde olduğu gibi ABD’de de büyük çaplı eylemler gerçekleştirildi. ABD ‘de Siyahilere karşı uygulanan ”2. sınıf” insan muamelesi, baskıcı ve ayrımcı politikalar birçok bölgede protesto edildi. Birçok siyahi önder tutuklandı yada katledildi. Kara Panterler gibi örgütler o dönemlerde ABD’de kuruldu.

’68 Hareketi Dünya genelinde anti-faşist ve anti-emperyalist bir karakterdeydi. Dönemin şartlarıyla beraber Leninizm’den etkilenen Ulusal hareketler de kuruldu. Devrimci örgütlerle işbirliği içerisinde olan Filistin Halk Kurtuluş Cephesi vb. gibi.

 

Türkiye’de ’68 Hareketi

Türkiye’de eylemler ’68 öncesinden itibaren başlıyordu. Dönemin hükümetinin Üniversiteleri özelleştirmek istemesi ile gençlerin Üniversite işgali başladı. Gençlerin öncülüğünde yaygınlaşan eylemler oldu. ABD’nin Vietnam işgal girişimi Türkiye’de kısa sürede yankı uyandırdı ve kitlesel eylemler gerçekleşti. Gençlerin öncülüğünde gerçekleşen kitlesel eylemler işçi grevleri ile devam ediyordu. Yoksul köylülerin toprak işgalleri ile emperyalist ülkelere bağımlı olan Türkiye’nin faşizan politikasına karşı kitleler ayaklanıp arayış içerisine giriyordu.

6.Filo’nun Türkiye’ye gelecek olması eylemleri arttırdı. Üniversite’de örgütlenen gençler eyleme gecerek 6. Filo’yu eylemlerle karşıladı. Eylemler sırasında devletin güdümünde gençlere karşı katliam politikaları uygulandı. 6. Filo eylemleri esnasında Vedat Demircioğlu katledildi. Gençlerin öncülüğünde  sistemin kendiliğinden değişemeyeceği bilinerek ve devrimcilerin kendilerini koruma ve sistemi değiştirme iddasıyla hareket etmesi gerektiği bilinciyle devrimci örgütler kurularak silah mücadeleye başlandı. Günümüzde de isimleri ’68 Gençlik Hareketi’nin doğurduğu önderler olarak bilinen Deniz Gezmiş, Mahir Çayan ve İbrahim Kaypakkaya’dır.

Türkiye Devrimci Hareketleri içerisinde İbrahim Kaypakkaya tezleri ve mücadele metodlarıyla apayrı bir yere sahip olup TDH icerisinde tabuları yıkan komünist önder olarak bilinmektedir. Günümüzedek faşist T.C tarafından fikirleri ”tehlikeli” bulunmaktadır.

’68 Hareketinde komünist hareketin Krusçev kliği ile yürüttüğü tartışma ve Büyük Proleter Kültür Devrimi (BPKD)’nin başta gençler olmak üzere kitleler üzerinde etkisiyle beraber Sonuç olarak ’68 Hareketine baktığımızda çok net olarak renginin Kızıl olduğunu söylemek kesinlikle yanlış olmaz!

 

Bir YDG’li